Pomiar ciśnienia gałki ocznej

Pomiar ciśnienia w oku nazywany jest również tonometrią, ponieważ badanie to wykonywane jest za pomocą tonometru. Jest to badanie diagnostyczne, mające na celu zmierzenie ciśnienia wewnątrz oka, czyli ciśnienia wewnątrzgałkowego. Taki pomiar stanowi niezwykle istotny element diagnostyki chorób oczu, a już szczególnie jaskry, w przypadku której podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju tej choroby. Zatem regularne monitorowanie ciśnienia w oku pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych problemów i nieprawidłowości oraz podjęcie odpowiedniego leczenia.

Jakie są metody pomiaru ciśnienia gałki ocznej?

Istnieje kilka sposobów wykonania pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego, z czego większość opiera się na wykorzystaniu aparatu, jakim jest tonometr - medyczne urządzenie do mierzenia ciśnienia w oku. W zależności od jego typu, wykonuje się pomiar Łódź zróżnicowanymi metodami:

• tonometria aplanacyjna Goldmanna – to najbardziej podstawowy, standardowy aplanacyjny pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, który wymaga zastosowania znieczulenia miejscowego za pomocą kropli. Gdy oko jest już znieczulone, specjalna głowica tonometru jest przykładana do rogówki, a urządzenie mierzy ciśnienie poprzez ocenę siły potrzebnej do jej spłaszczenia.
• pneumotonometria – jest to inaczej tonometria bezkontaktowa, czyli metoda pomiaru nie wymagająca kontaktu z okiem, a przez to również znieczulenia. Badanie pneumotonometryczne polega na skierowaniu strumienia powietrza na rogówkę i pomiarze deformacji wywołanej przez podmuch. Metoda jest szybka, nieinwazyjna i dość komfortowa dla pacjenta.
• tonometria dynamiczna impresyjna – jest to sposób pomiaru stosowany głównie w badaniach związanych z diagnostyką i leczeniem jaskry. Metoda ta polega na wciśnięciu specjalnej sondy w powierzchnię rogówki i obliczeniu przez urządzenie ciśnienia wewnątrzgałkowego na podstawie stopnia deformacji rogówki,
• tonometria ICare – to z kolei metoda pomiaru wykorzystująca przenośny aparat, wykorzystujący jednorazowe sondy do delikatnego dotknięcia rogówki. Tonometria ICare nie wymaga znieczulenia, dzięki czemu jest wygodna, szczególnie w badaniu dzieci czy osób wrażliwych
• tonometria rebound  - to inna forma tonometrii kontaktowej, jednak nie wymagająca znieczulenia. Polega na odbiciu sondy od rogówki.

Kiedy warto przeprowadzić pomiar ciśnienia gałki ocznej?

Mierzenie ciśnienia w oku można wykonać w różnych sytuacjach, przy czym warto to robić także w ramach regularnych badań profilaktycznych u osób powyżej czterdziestego roku życia, kiedy to wzrasta ryzyko rozwoju jaskry. Pomiary wykonuje się też regularnie u osób z podejrzeniem tej choroby lub z już postawioną jej diagnozą – wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego jest jednym z głównych czynników ryzyka pogorszenia stanu zdrowia pacjenta w tym zakresie. Ciśnienie w oku mierzy się również w celu oceny po urazach oka, które mogą wpłynąć na przepływ płynów w gałce ocznej, prowadząc do nieprawidłowości tego ciśnienia. Tonometrię wykonuje się też przed niektórymi operacjami oka, jak chociażby przed operacją usunięcia zaćmy, ale również po nich, kiedy to pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego jest ważnym elementem oceny stanu oka.

Wśród korzyści, jakie daje badanie ciśnienia gałki ocznej warto wymienić przede wszystkim możliwość zdiagnozowania jaskry, która może się rozwijać bezobjawowo, a dzięki wczesnemu wykryciu podwyższonego ciśnienia w oku, możliwe jest podjęcie działań zapobiegawczych oraz spowolnienie postępu choroby. Badanie to pozwala również na monitorowanie skuteczności leczenia, szczególnie właśnie u pacjentów poddawanych terapii jaskry, ale również leczonych z powodu innych chorób oczu. Dodatkowo, pomiar ciśnienia gałki ocznej pomaga lekarzowi zidentyfikować potencjalne problemy, zanim pojawią się poważne uszkodzenia nerwu wzrokowego.

Jak przeprowadza się pomiar ciśnienia gałki ocznej?

Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego jest szybko i zazwyczaj bezbolesną procedurą medyczną, wykonywaną nie tylko w szpitalu, ale również w gabinecie okulistycznym. Jego przebieg zależy od zastosowanej metody. Jak się mierzy ciśnienie w oku? Jeśli stosowana jest tonometria aplanacyjna, to wówczas pacjent otrzymuje krople znieczulające, aby zapewnić mu komfort podczas badania. Z kolei przy tonometrii bezkontaktowej lub ICare krople znieczulające nie są potrzebne. Sam pomiar także przebiega różnie w zależności od metody. W przypadku pomiaru kontaktowego, lekarz przykłada tonometr do powierzchni rogówki, delikatnie ją spłaszcza, a urządzenie mierzy siłę potrzebną do tego procesu, ca to z kolei pozwala na obliczenie ciśnienia wewnątrz oka. W metodzie ICare dotknięcie sondy do rogówki trwa ułamek sekundy i daje minimalne odczucia, a w metodzie bezkontaktowej, pacjent patrzy w określony punkt, strumień powietrza uderza w rogówkę, a aparat dokonuje pomiaru na podstawie jej reakcji. Bez względu na metodę pomiaru, jego wynik jest dostępny natychmiast i zostaje zapisany w dokumentacji pacjenta. Jeśli wynik jest podwyższony czy budzi wątpliwości, lekarz może zlecić dalsze badania lub rozpocząć odpowiednie leczenie.

Jakie mogą się pojawić trudności w pomiarze ciśnienia gałki ocznej?

Tonometria jest badaniem powszechnie stosowanym i relatywnie prostym, jednak można napotkać pewne trudności, jak np. błąd pomiaru, który oznacza, że wynik może być zafałszowany w przypadku nieprawidłowego położenia tonometru, który stanowi przyrząd do mierzenia ciśnienia w oku  lub pacjenta, zwłaszcza w przypadku stosowania metod kontaktowych. Badanie może również u niektórych pacjentów powodować dyskomfort, np. w przypadku użycia powietrza – związany z jego podmuchem czy w przypadku tonometrii kontaktowej – z użyciem sondy. Również kwestie grubości rogówki mogą mieć wpływ na wynik badania - u pacjentów o bardzo cienkiej lub bardzo grubej rogówce wynik może być niedokładny, wymagający dodatkowych badań, takich jak pachymetria, dla pełniejszej diagnostyki.

Jakie są przeciwwskazania do pomiaru ciśnienia gałki ocznej?

Nie ma wielu bezwzględnych przeciwwskazań do pomiaru ciśnienia gałki ocznej, jednak należy rozważyć jego wykonanie w przypadku np. aktywnego zakażenia oczu - szczególnie w metodach kontaktowych. Również ciężkie urazy oka mogą wykluczać stosowanie kontaktowych metod pomiaru. Jeśli nie ma możliwości skorzystania ze standardowej tonometrii, to wówczas pomiar ciśnienia gałki ocznej wykonywany jest wtedy metodą palpacyjną polegającą na delikatnym uciskaniu twardówki przez zamknięte powieki.

Pomiar ciśnienia gałki ocznej jest standardowym, jednym z najbardziej podstawowych badań w okulistyce, a w szczególności w diagnostyce jaskry oraz ogólnej ocenie zdrowia oczu. Regularne wykonywanie tego badania może pomóc w wykryciu problemów w ich wczesnym stadium i zapobiec poważnym konsekwencjom, takim jak utrata wzroku.